شعر نو

«شاعر دقیق‌تر از دیگران می‌بیند. موشکافی او، او را به راه می‌اندازد. دست از شر و جنایت می‌کشد و به این واسطه، عقب می‌افتد. محروم و شکست‌خورده شده، دنیای زندگی را نمی‌پسندد. اما چون زنده است و آدم زنده، دنیایی می‌خواهد، آن را برای خود می‌سازد. دنیایی که خودش می‌خواهد و در خلوت خود پیدا کرده است.» (از «حرف‌های همسایه»، نامه 99، ص227)

شهرستان ادب: بی‌شک برای کسانی که تحولات دنیای شعر و ادبیات را دنبال می‌کنند و دغدغه‌ی آشنایی با جریان‌های گوناگون شعری را دارند، آشنایی با نظرگاه‌ و افق دید شاعران، ارزش صدچندان می‌یابد. شاعرانی که چه‌بسا عصاره و چکیده‌ی تک تک لحظات زندگی شاعرانه خود را در قالب کتاب در اختیار علاقمندان ادب و هنر قرار داده و حق زکات علم خود را به جا آورده‌اند. البته و متاسفانه این ویژگی در همه‌ی نوابغ وجود ندارد. چه بسیار کسانی که به دلایلی چون نبود حال و مجال مناسب، هرگز موفق یا مایل به انتقال آموخته‌های خود به نسل‌های آینده نشده‌اند.

اما پدر شعر نوی پارسی؛ نیما یوشیج از آن دسته شاعران تاثیرگذار و شاگردپرور است که در راه به اشتراک گذاشتن معلومات شعری خود و معرفی شعر نو به دیگران قدم برداشت و به تربیت ذوق‌های سرآمد و طبع‌های زنده و خروشان بسیاری همت گماشت.

شاگردان و پیروانی که بعدها از جمله تاثیرگذارترین‌ها در جریان شعر نوی ایران بودند. کسانی چون مهدی اخوان ثالث، سهراب سپهری، فروغ فرخزاد و ... تا راه و مسیر مورد نظر نیما و نیماها همچنان ادامه یابد و پیوسته عده‌ای در تکامل و تاثیر از عده‌ای دیگر قدم به عرصه بی‌نهایت شعر بگذارند.

شعر نو فارسی گونه‌ای از شعر نوگرا و عنوانی در برابر شعر کهن فارسی است. از آنجا که در وزن عروضی و قالب از شعر کهن سنتی پیروی نمی‌کند این نوع شعر را شعر نو می‌نامند. شعر نو شامل قالب‌های نیمایی، سپید و موج نو است و در قالب‌های دیگر بر اساس توجه شاعر به زبان و مفاهیم روز، واژهٔ «نو» به عنوان صفت به نام قالب‌ها افزوده می‌شود. مانند غزل نو. منظومهٔ افسانه اثر نیما یوشیج را سرآغاز شعر نو می‌دانند.[۱]

قبل از ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ شاعران «نوپرداز» – به اصطلاح آن روز – یک مشت جوان آس و پاس جویای نام بودند که شاگردان پیرمرد مازندرانی خل‌وضعی با اسم عوضی «نیما یوشیج» محسوب می‌شدند، و در میزان سواد ادبی و صلاحیت و حرمت اجتماعیشان جای حرف بود. چند سال بعد از ۲۸ مرداد این‌ها نمایندگان وجدان اجتماعی بودند، یا سخنگویان شکست و اعتراض بودند.
نجف دریابندری، در گفتگو با سیروس علی‌نژاد و فرج سرکوهی و مسعود خیام، مجلّهٔ آدینه، شمارهٔ ۳۷، ص. ۲۰-۲۱

بهتر است برای شروع به تعریف شعر نو بپردازم :

 شعر نو شعری است دارای قافیه ، وزن ، آرایه های ادبی و ...... است . درست است که نوع وزن و مکان آوردن قافیه با اشعار سنتی تفاوت دارد اما این دلیل نمی شود که شعر نو را به عنوان شعر حساب نکنیم . متاسفانه بعضی ها فکر میکنند شعر نو جملاتی است تکه پاره که به دنبال هم می آید و یا همان نثر است که زیر هم می نویسند و شعر نو نامیده می شود . ولی اینگونه نیست . بله اگر به سبک بعضی از شعرای جدید شعر نو توجه کنیم در می یابیم که چیزی جز این نیست .